Bu yazımızda, akciğer nodülünün ne olduğu, nasıl ortaya çıktığı ve belirtilerinin neler olduğuna dair bilgiler verilir. Bu bilgilerin ışığında, akciğer nodülünün teşhisi, iyi huylu kötü huylu nodül incelemeleri, tedavisi, ameliyat yöntemleri ve riskleri, ameliyat sonrasında kaç gün hastanede kalınması gerektiği hakkında detaylı bilgilere ulaşabilirsiniz.
Akciğer Nodülü Nedir?
Akciğer nodülü, akciğerde yerleşen çapı 4 cm’den küçük olan geçirilmiş bir enfeksiyon sonrası kalan bir kalıntı, iyi huylu bir akciğer tümörü veya akciğer kanseri ya da başka bir organ kanserinin akciğere yayılması ile ortaya çıkan lezyonlardır. Akciğer nodülleri halk arasında “akciğerde leke” şeklinde de tanımlanırlar.
Çoğu zaman akciğerdeki basit bir nodül için hasta ve ailesinin endişeli olduğunu görüyoruz. Oysa akciğer nodülleri konusunda tecrübeli doktorlar bu konuda yeterli açıklamaları, değerlendirmeleri yaparak bu gereksiz endişeleri ortadan kaldırabilir. Bu nedenle, uygun merkezlere ve bu konuda tecrübeli uzman doktorlara başvurulmalıdır. Aksi halde gereksiz şekilde endişe herkes için rahatsız edici olur.
Bunun tersine, bazı durumlarda da akciğerdeki nodülde gerçekten kanser olasılığı yüksek olmasına rağmen pek önemsenmemiş de olabiliyor. Bir akciğer kanserini tedavi yapmadan sadece takip etmek çok ciddi sonuçlar doğurabilir.
Akciğerde Nodül Görülme Sıklığı
Sigara içmiş 55 yaş üzeri kişlerin ortalama olarak %30’unda akciğerde nodül görülür. Bu kişilerin sadece %1,5’inde bu nodüllerde kanser çıkmaktadır. Burada önemli olan bu %1,5’lik oranda kanser olma olasılığı mevcut bulunan nodülü iyi tespit edebilmektir.
Bütün çalışmalarımız ve web sitesi size bu konuda yol göstermek, iyi huylu ve kötü huylu nodüllerin özellikleri hakkında bilgi vermek içindir.
Akciğer Nodülünde Radyolojik İnceleme
Resim: Sağ akciğerde nodül
Düz akciğer grafileri akciğerdeki nodülleri tespit etmek için yeterli ve uygun bir görüntüleme yöntemi değildir. Akciğerdeki nodüller bilgisayarlı tomografi ile tespit edilir ve takipleri gerekiyor ise yine tomografi ile yapılır.
Akciğer nodülleri radyolojik inceleme sonucunda şu şekilde ifade edilirler:
- Solit nodül
- Yarı solit nodül, yarı buzlu cam görünümlü nodül
- Buzlu cam görüntülü nodül
- Birkaç adet nodül
- Subplevral nodül
Akciğer Nodülünü Değerlendirme
Birçok hasta veya hasta yakını bize film raporlarını göndererek yorum talep etmektedir. Bu şekilde sadece rapor ile tıbbi bir yorum yapmak son derece sakıncalıdır.
Bir akciğerde nodülü sadece filme veya rapora bakılarak değerlendirilemez. Bir karar verebilmek için dikkate alınması gereken birçok değişken vardır:
- Hastanın yaşı
- Sigara içme öyküsü
- Daha önce geçirdiği hastalıklar
- Yakın akrabalarında akciğer kanseri olup olmaması
- Varsa daha önceki filmlerinde bu nodülün var olup olmaması
- Yapılmış ise iğne biyopsisi sonucu
- Çekilmiş ise PET-BT bulguları
Bu değerlendirmeler sonucunda akciğer nodülleri:
- Tamamen iyi huylu bir nodül
- Kanser olasılığı düşük nodül
- Kanser olasılığı yüksek nodül
olarak sınıflandırılır.
İyi Huylu Akciğer Nodülü
Akciğerdeki bir nodülün iyi huylu (benign) olduğuna işaret eden durumlar:
- 30 yaşından daha genç hasta
- 4 mm’den daha küçük nodül
- Nodülün buzlu cam görüntüsünde değil solid şekilde olması
- Daha önceki akciğer grafisi veya tomografisinde aynı çapta nodülün mevcut olması
- PET-CT görüntülerinde yüksek tutulum olmaması
- Akrabalarında akciğer kanseri bulunmaması
- Hastanın daha önce herhangi başka bir organ kanseri geçirmemiş olması
- Nodülden yapılan iğne biyopsisi sonucunda kanser bulunmamış olması
- Nodül içerisinde kireçlenme (kalsifikasyon) mevcut olması
- Subplevral nodül denilen lezyonların çok büyük kısmı iyi huyludur
Resim: Sağ akciğer üst lobda iyi huylu bir nodül
İyi huylu olduğu kesin olarak tespit edilen bu nodüller için bir tedavi gerekli değildir. Bazı durumlarda takip edilmeleri gerekir.
Akciğerde Kötü Huylu Nodül
Resim: PET-BT'de sağ akciğerdeki nodülde aktivite
Bir akciğer nodülünün kötü huylu olup olmadığı hakkında fikir sahibi olabilmemiz için sadece nodüle bakmamız yetmez. Hastanın öyküsündeki durumlarla birlikte değerlendirme yapılır.
Peki, bir hastanın hangi özellikleri akciğerindeki nodülün kötü huylu olabileceğini düşündürür?
- Hasta yaşı 40’tan büyük ise
- Halen veya eskiden sigara içmiş ise
- Birinci derece akrabalarda (anne, baba ve kardeşler gibi) akciğer kanseri bulunması
- Daha önce başka bir kanser geçirmiş olması
Bir de nodül ile ilgili bazı özellikler bunun kötü huylu olduğuna işaret eder. Bunlar:
- Nodülün 1 cm’den büyük olması
- Buzlu cam görüntüsünde olması
- Sınırlarının düzensiz olması
- Daha önce çekilmiş olan filmlerinde akciğerde nodül görülmemesi
- Daha önce çekilen filmlerinde mevcut olan nodülün çapının büyümüş olması
- PET-CT’de nodülde aktivitede artış olması (üstteki resimde görüldüğü gibi)
Genel olarak akciğerde nodül olarak tanımlanan milimetrik bir lezyonda kanser olaslığı yüksek değildir. Akciğer nodülünün kötü huylu olma olasılığı:
- Nodül 5 mm’den daha küçük ise bunun bir kanser olma olasılığı %0 – %1
- Nodül 5 – 10 mm arasında ise: %6 – %28
- Nodül 2 cm’den daha büyük ise: %64 – %82
- Solid görünümlü nodülde kanser olaslığı: %7-9
- Buzlu cam görüntülü nodülde kanser olasılığı: %59-73.
(Kaynak: Chest Journal. September 2007, Vol 132, No. 3_suppl)
Hangi Akciğer Nodülleri Ameliyatla Alınmalıdır?
Tecrübeli bir göğüs hastalıkları veya göğüs cerrahisi uzmanı hastanın öyküsü ve nodülün radyolojik özelliklerine bakarak takip edilmesi veya nodülün çıkartılmasını önerebilir.
Akciğer kanseri riski yüksek olan, yani yukarıdaki kötü huylu nodül özelliklerindeki durumlarda nodülün cerrahi olarak çıkartılıp patoloji uzmanları tarafından incelenmesi ve kesin teşhisinin konulması gerekir.
Ameliyatın açık yöntem yerine kapalı şekilde yapılması uygun olur.
Akciğer Nodülü Ameliyatı (Tek Port VATS)
Bu işlem VATS adı verilen kapalı bir ameliyatla gerçekleştirilir. Genel anestezi uygulanıp göğüste 2 cm’lik bir kesi yapılır. Bu kesiden ilerletilen 1 cm çapında bir kamera ve cerrahi aletler ile akciğerdeki nodül çıkartılır. Alınan nodül işlem sırasında patoloji incelemesine gönderilir ve sonucun bir akciğer kanseri olması durumunda aynı seansta lobektomi yapılır. Nodülde kanser olmadığı bildirilirse lobektomiye gerek kalmaz.
Aşağıdaki videoda bu işlemi nasıl gerçekleştirdiğimizi izleyebilirsiniz.
VATS (Kapalı Ameliyat) ile nodül ameliyatı sonrası hastalar 1-3 gün içerisinde taburcu olup 3 gün sonra normal yaşamlarına dönebilirler. Eğer nodülün kanser olduğu tespit edilirse bu durumda aynı operasyon sırasında lobektomi de uygulanacağından taburculuk 3 ile 5 gün, işe dönüş ise 10 gün sonra olmaktadır.
İngiliz Göğüs Hastalıkları Derneği (British Thoracic Society) 2015 Haziran ayında akciğerdeki nodüllerin teşhis, takip ve tedavisi için oldukça ayrıntılı bir rehber yayınladı. Bu web sayfamızda okumuş olduğunuz bilgilerin büyük çoğunluğu bu rehberdeki önerilere dayanır. İngilizce olan bu rehbere ulaşmak için http://thorax.bmj.com/content/70/Suppl_2/ii1.full.pdf+html sayfasını ziyaret edebilirsiniz.